Dobrowolne poddanie się egzekucji – jak działa w praktyce?

Oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji na podstawie art. 777 kpc sporządzone przez notariusza w formie aktu notarialnego stanowi wysokiej jakości zabezpieczenie spłaty pożyczki lub kredytu (a także innych wierzytelności). Na jego podstawie dłużnik poddaje się egzekucji ze swojego majątku na warunkach i terminach określonych w akcie notarialnym. Czym jest dobrowolne poddanie się egzekucji i jakie jest jego praktyczne zastosowanie?

Dobrowolne poddanie się egzekucji – czym jest?

Oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji stanowi tytuł egzekucyjny, co oznacza, że zastępuje wyrok sądowy. Sąd na wniosek wierzyciela, po weryfikacji czy zostały spełnione warunki przewidziane w treści aktu notarialnego, wydaje postanowienie o nadaniu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności. Akt notarialny zaopatrzony w taką klauzulę umożliwia wszczęcie egzekucji komorniczej przeciwko dłużnikowi. Sposób ten jest szybszy, jak również dużo tańszy od prowadzenia postępowania sądowego. 

Jak uzbroić tytuł egzekucyjny w klauzulę wykonalności?

Gdy zostaną spełnione warunki zapisane w akcie notarialnym, nie musisz wszczynać postępowania sądowego. Wystarczy, że zwrócisz się do sądu o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności. Składając wniosek należy pamiętać, aby dołączyć do niego akt notarialny, natomiast w samym uzasadnieniu wniosku powinniśmy udowodnić, że spełnione zostały wszystkie warunki zapisane w klauzuli dobrowolnego poddania się egzekucji, na przykład: upłynął termin zapłaty albo wydania określonej rzeczy. Ze względu, że wyróżnia się kilka klauzul tego typu, przed skierowaniem wniosku do sądu warto dokładnie zapoznać się z treścią danej klauzuli. Jeżeli bowiem nie wykażemy we wniosku spełnienia wszystkich warunków, sąd oddali nasz wniosek.

Jak wszcząć egzekucję?

Po otrzymaniu aktu notarialnego wraz z klauzulą, co nie powinno potrwać dłużej niż kilka tygodni, możesz wszcząć egzekucję. Aby to uczynić wystarczy złożyć standardowy wniosek o wszczęcie egzekucji, do którego należy dołączyć akt notarialny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Jakie rodzaje aktów notarialnych są tytułami egzekucyjnymi?

Artykuł 777 kodeksu postępowania cywilnego wymienia następujące akty notarialne, które są tytułami egzekucyjnymi:

1. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie (art. 777 § 1 pkt 4 kpc);
2. akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności (art. 777 § 1 pkt 5 kpc);
3. akt notarialny określony w pkt 1 lub 2, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi (art. 777  § 1 pkt 6 kpc).

Na co należy zwrócić uwagę?

Konstruując tego typu akty prawne należy pamiętać przede wszystkim o dokładnym odzwierciedleniu w ich treści ustawowych warunków. Szczególnej uwagi wymaga rozdzielenie w odrębnych dokumentach czynności prawnych kreujących zobowiązanie dłużnika oraz jego oświadczenia o poddaniu się egzekucji. W odniesieniu do wspomnianych wyżej aktów oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji może być złożone w odrębnym akcie notarialnym. Jednakże powinno być w nim wyraźnie wskazane źródło zobowiązania dłużnika – akt ten winien zawierać dokładne oznaczenie świadczenia i źródła jego powstania. Należy bowiem mieć na względzie, że akt notarialny zawierający oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji, po nadaniu mu klauzuli wykonalności, daje wierzycielowi możliwość wszczęcia egzekucji bez uprzedniego prowadzenia postępowania rozpoznawczego.

Dlatego oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji jest skuteczne tylko wobec ściśle określonego roszczenia. Jeżeli zatem po podpisaniu aktu notarialnego strony zawarły dalszą umowę, na podstawie której dłużnik zobowiązał się do dalszych świadczeń na rzecz wierzyciela to ten zwiększony obowiązek nie może być egzekwowany na podstawie aktu notarialnego. Dotyczy to również świadczeń zatajonych przez kontrahentów w akcie notarialnym.

Podsumowanie

Oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji stanowi szczególną formę zabezpieczenia roszczeń – właściwie skonstruowane jest tytułem egzekucyjnym, który umożliwia szybkie wszczęcie egzekucji komorniczej przeciwko dłużnikowi, który uchyla się od uregulowania swoich zobowiązań.